Εξετάζοντας τη δυσφήμιση σε τρίτο, η ερμηνεία του τρίτου έχει απασχολήσει επανειλημμένα τη δικαιοσύνη και υπάρχει εκτενής νομολογία. Περιληπτικά, για τη στοιχειοθέτηση του αδικήματος,  ο ισχυρισμός ή η διάδοση του δυσφημιστικού γεγονότος θα πρέπει να γίνει ενώπιον  τρίτου, ενώ η έννοιά του καταλαμβάνει οποιονδήποτε, που δεν μετέχει στη σχέση που υπάρχει μεταξύ δύο προσώπων (δράστης  – παθών).

  Αναλυτικότερα, επικαιροποιώντας το άρθρο μας “Δυσφήμιση και συκοφαντική δυσφήμιση” (νέος Ποινικός Κώδικας, Ν. 4619/2019):

    “Οποιος με οποιονδήποτε τρόπο ενώπιον τρίτου ισχυρίζεται ή διαδίδει για κάποιον άλλον γεγονός που μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψή του τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή. Αν η πράξη τελέστηκε δημόσια με οποιονδήποτε τρόπο ή μέσω διαδικτύου, επιβάλλεται φυλάκιση έως τρία έτη ή χρηματική ποινή. “(ΠΚ άρθρο 362)

    Επίσης, ” αν στην προηγούμενη περίπτωση (άρθρο 362), το γεγονός είναι ψευδές και ο υπαίτιος γνώριζε ότι αυτό είναι ψευδές τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και χρηματική ποινή και αν τελεί την πράξη δημόσια με οποιονδήποτε τρόπο ή μέσω του διαδικτύου, με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματική ποινή.” (ΠΚ άρθρο 363)

Α)  Η ύπαρξη του τρίτου για την στοιχειοθέτηση του αδικήματος της συκοφαντικής δυσφήμισης.

    Σύμφωνα με τα παραπάνω, για την στοιχειοθέτηση του αδικήματος της συκοφαντικής δυσφήμισης, “… απαιτείται: α) ισχυρισμός ή διάδοση γεγονότος ενώπιον τρίτου σε βάρος ορισμένου προσώπου, β) το γεγονός να είναι δυνατόν να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη του τελευταίου, γ) το γεγονός αυτό να είναι ψευδές και δ) άμεσος δόλος, συνιστάμενος στην ηθελημένη ενέργεια του ισχυρισμού ή της διάδοσης ενώπιον του τρίτου του ψευδούς γεγονότος εν γνώσει του δράστη, με την έννοια της βεβαιότητας , ότι αυτό είναι ψευδές και δύναται να βλάψει την τιμή και την υπόληψη του άλλου και δεν αρκεί απλός δόλος…” (απόφαση ΑΠ 490/2019).

    Συνεπώς, “για τη στοιχειοθέτηση της αντικειμενικής υπόστασης των προβλεπόμενων από τις άνω διατάξεις εγκλημάτων απαιτείται, πλην των άλλων, ισχυρισμός ή διάδοση, από το δράστη για άλλον, ενώπιον “τρίτου”, γεγονότος, το οποίο θα μπορούσε να βλάψει την τιμή ή την υπόληψη εκείνου, στον οποίο αποδίδεται..” (ΑΠ 3/2021).

Β)  Η έννοια  του τρίτου.

   Κατά τη δυσφήμιση σε τρίτο, η ερμηνεία του τρίτου, στην έως πρόσφατη νομολογία, εστιάζεται στο ερώτημα εάν κάθε δικαστικό πρόσωπο είναι “τρίτος”, για το οποίο ερώτημα έχουν εκδοθεί αντίθετες αποφάσεις των Ποινικών Τμημάτων του Αρείου Πάγου, όπως οι με αριθ. 487/2019 και 358/2019 αποφάσεις του Ε’ Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου, η με αριθ. 688/2019 απόφαση του Ζ’ Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου, η με αριθ. 841/2019 απόφαση του ΣΤ’ Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου κ.λ.π.

Οι απόψεις λοιπόν εστιάζονταν στις εξής εκδοχές:

   (1)  Τα δικαστικά πρόσωπα (εισαγγελείς, δικαστές, δικαστικοί και ανακριτικοί υπάλληλοι) που λαμβάνουν υποχρεωτικά γνώση των δυσφημιστικών ισχυρισμών κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, ιδίως όταν καλούνται να αποφανθούν περί αυτών των ισχυρισμών, δεν είναι εξ αυτού και μόνον του λόγου τρίτοι, ούτε εξ αυτού και μόνον μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη η προσφορότητα του γεγονότος να βλάψει άλλον. [ΑΠ 1272/2019 (Ε Τμήμα)]

    (2)  Τα δικαστικά πρόσωπα που λαμβάνουν υποχρεωτικά γνώση των δυσφημιστικών ισχυρισμών είναι τρίτοι αφού και ο δικαστικός λειτουργός δεν παύει ως άνθρωπος να γίνεται κοινωνός μιας δυσμενούς παραστάσεως για το πρόσωπο που αφορούν οι ισχυρισμοί, καθώς επίσης, εξαίρεσή των δεν δικαιολογείται ούτε από τη γραμματική διατύπωση των σχετικών  άρθρων, αφού, κατά το νόημα της λέξεως, “τρίτος” είναι οποιοσδήποτε που δεν μετέχει στη σχέση που υπάρχει μεταξύ δύο προσώπων και, συνεπώς, αυτή καταλαμβάνει αναμφισβήτητα και τα ανωτέρω αναφερόμενα δικαστικά πρόσωπα, αλλά ούτε από την τελολογική ερμηνεία των εν λόγω διατάξεων [ΑΠ 1926/2019 (ΣΤ τμήμα)].

Γ)  Κάθε δικαστικό πρόσωπο ΕΙΝΑΙ “τρίτος”.

  Τέλος, σύμφωνα με την τελευταία απόφαση 3/2021, της Πλήρους Ολομέλειας του Αρείου Πάγου “….κατά το γλωσσικό νόημα της λέξεως, “τρίτος” είναι οποιοσδήποτε, που δεν μετέχει στη σχέση που υπάρχει μεταξύ δύο προσώπων, οπότε ο όρος αυτός καλύπτει αδιαστίκτως κάθε φυσικό πρόσωπο, που δεν είναι ο δράστης ή ο παθών του εγκλήματος….“.

  Κατά συνέπεια, στην  έννοια του “τρίτου”, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες  διατάξεις, “….εφόσον δεν θεσπίζεται με αυτές οποιαδήποτε διάκριση, περιλαμβάνεται οποιοδήποτε, πλην του δυσφημουμένου, φυσικό πρόσωπο ή αρχή, επομένως και τα πρόσωπα, τα οποία έλαβαν γνώση του δυσφημιστικού ισχυρισμού ή της διάδοσης με οποιονδήποτε τρόπο…” 

και καταλήγοντας,

   «Αποφαίνεται, κατά πλειοψηφία, ότι: στην έννοια του “τρίτου”, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 362-363 ΠΚ, εφόσον δεν θεσπίζεται με αυτές οποιαδήποτε εξαίρεση ή διάκριση, περιλαμβάνεται οποιοδήποτε, πλην του δυσφημουμένου, φυσικό πρόσωπο ή αρχή, όπως οι δικαστές, οι εισαγγελείς, οι υπάλληλοι του δικαστηρίου, οι δικηγόροι, οι δικαστικοί επιμελητές, τα μέλη πειθαρχικών συμβουλίων, επιτροπών, ανεξάρτητων αρχών κ.λ.π., που έλαβαν γνώση με οποιονδήποτε τρόπο του δυσφημιστικού ισχυρισμού ή της διάδοσης, έστω και κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, αρκεί το γεγονός να είναι επιλήψιμο γι’ αυτόν, στον οποίο αποδίδεται. »

Υ.Γ.  Στο άρθρο έχει σκοπό να δώσει μία γενική περιγραφή του θέματος, ώστε να καταστήσει την αρχική πληροφορία χρήσιμη ως σημείο προσοχής και όχι να αντικαταστήσει τον δικηγόρο. Οι παράγοντες σε κάθε επιμέρους υπόθεση πιθανόν να διαφοροποιούν ριζικά τον τρόπο ενέργειας.