Στη δυσάρεστη περίπτωση κατά την οποία ο γάμος δεν μπορεί να συνεχιστεί, η δε λύση του με συναίνεση είναι ανέφικτη, το διαζύγιο με αντιδικία για τη λύση γάμου, είναι πιθανώς η λύση.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με το 1438 του Αστικού Κώδικα: “Ο γάμος μπορεί να λυθεί με διαζύγιο, το οποίο απαγγέλλεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση ή με συμφωνία μεταξύ των συζύγων, όπως ορίζεται στο άρθρο 1441”.
Περαιτέρω, οι τύποι διαζυγίου, είναι δύο: Το συναινετικό διαζύγιο και το διαζύγιο με αντιδικία. Ο πρώτος τύπος, το διαζύγιο με αντιδικία για τη λύση γάμου, όπως προαναφέρθηκε, καλύπτει την περίπτωση κατά την οποία οι σύζυγοι δεν συμφωνούν για το διαζύγιο, καθώς επίσης διαφωνούν σε βασικά σημεία, όπως η επιμέλεια – επικοινωνία με τα τέκνα.
Σύμφωνα με το 1441 ΑΚ:
“Καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει το διαζύγιο, όταν οι μεταξύ τους σχέσεις έχουν κλονισθεί τόσο ισχυρά, από λόγο που αφορά το πρόσωπο του εναγομένου ή και των δύο συζύγων, ώστε βάσιμα η εξακολούθηση της έγγαμης σχέσης να είναι αφόρητη για τον ενάγοντα.
Εφόσον ο εναγόμενος δεν αποδεικνύει το αντίθετο, ο κλονισμός τεκμαίρεται σε περίπτωση διγαμίας ή μοιχείας αυτού, εγκατάλειψης του ενάγοντος ή επιβουλής της ζωής του από τον εναγόμενο, καθώς και σε περίπτωση άσκησης από τον εναγόμενο ενδοοικογενειακής βίας εναντίον του ενάγοντος.
Εφόσον οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση συνεχώς από δύο τουλάχιστον χρόνια, ο κλονισμός τεκμαίρεται αμάχητα και το διαζύγιο μπορεί να ζητηθεί, έστω και αν ο λόγος του κλονισμού αφορά στο πρόσωπο του ενάγοντος. Η συμπλήρωση του χρόνου διάστασης υπολογίζεται κατά το χρόνο συζήτησης της αγωγής και δεν εμποδίζεται από μικρές διακοπές που έγιναν ως προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ των συζύγων.”
Συνεπώς, καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει διαζύγιο με αντιδικία για τη λύση γάμου, όταν:
α) Υπάρχει ισχυρός κλονισμός της σχέσης των, ώστε βάσιμα η εξακολούθηση της έγγαμης σχέσης να είναι αφόρητη για τον ενάγοντα. Χαρακτηριστικά δε, ο νομοθέτης παραθέτει στην παρ.2 του ΑΚ 1438, ως τεκμήρια ισχυρού κλονισμού, τις περιπτώσεις διγαμίας, μοιχείας, εγκατάλειψης, επιβουλής της ζωής του, καθώς και την περίπτωση άσκησης από τον εναγόμενο ενδοοικογενειακής βίας εναντίον του ενάγοντος. Η απόδειξη της ύπαρξης μιας εκ των προαναφερομένων περιπτώσεων, αρκούν ως τεκμήριο κλονισμού του γάμου.
β) Οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση συνεχώς από δύο τουλάχιστον χρόνια. Στην περίπτωση αυτή ο κλονισμός τεκμαίρεται αμάχητα.
Ως διάσταση, κατά την έννοια της διάταξης αυτής, “…..νοείται εκείνη κατά την οποίαν οι σύζυγοι απομακρύνονται φυσικώς και ψυχικώς μεταξύ τους, με τη θέληση να μην έχουν πλέον κοινωνία βίου, ανεξάρτητα από το εάν η απομάκρυνση αυτή, ως πραγματικό γεγονός, είναι αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας του ενός από τους συζύγους ή και των δύο και ανεξάρτητα από το εάν διαμένουν στην ίδια κατοικία αλλά υπό καθεστώς χωρισμού από τραπέζης και κοίτης. Η υποκειμενική πρόθεση διακοπής της έγγαμης συμβίωσης (ψυχικό στοιχείο), που δεν αφορά υποχρεωτικά τον ενάγοντα ή μπορεί να αφορά και τους δύο, δεν αρκεί να αποτελεί ενδόμυχη διάθεση ή επιθυμία, αλλά πρέπει να εκδηλώνεται και εξωτερικά. Με το ανωτέρω περιεχόμενο της διάστασης, ο νόμος, για να διευκολύνει την προσπάθεια αποκατάστασης των συζυγικών σχέσεων, δεν θεωρεί ότι παρεμποδίζουν τη συμπλήρωση του χρόνου οι μικρές διακοπές της διάστασης που γίνονται προς επίτευξη της αποκατάστασης, παρά το ότι, στην περίπτωση αυτή, ελλείπει η πρόθεση διακοπής της συμβίωσης, ενώ κατά μείζονα λόγο δεν ελλείπει η διάσταση, όταν παρεμβάλλονται μικρές διακοπές εξ’ άλλων λόγων, που δεν αναιρούν την σταθερή εξακολουθητικά υπάρχουσα πρόθεση διάσπασης του συζυγικού δεσμού.” (ΑΠ 1350/2017).
Τέλος, για σκοπούς πληρότητας, κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί ότι, για την περίπτωση του συναινετικού διαζυγίου, θεσμοθετήθηκε η λύση γάμου με συμβολαιογραφική πράξη. Συγκεκριμένα, με τις διατάξεις του άρθρου 22 του ν.4509/2017, αντικαταστάθηκαν οι διατάξεις των άρθρων 1438 και 1441 ΑΚ οι οποίες αφορούν στη λύση του γάμου και ρυθμίζονται οι όροι και η διαδικασία δήλωσης της λύσης αυτού στα Ληξιαρχεία. Επιπρόσθετες οδηγίες παρέχονται με την εγκύκλιο 5/6.2.2017.
Υ.Γ. Το άρθρο έχει σκοπό να δώσει μία γενική περιγραφή του θέματος, ώστε να καταστήσει την αρχική πληροφορία χρήσιμη ως σημείο προσοχής και όχι να αντικαταστήσει τον δικηγόρο. Οι παράγοντες σε κάθε επιμέρους υπόθεση πιθανόν να διαφοροποιούν ριζικά τον τρόπο ενέργειας.