Η αποποίηση κληρονομιάς, είναι η συνήθης πρακτική, ώστε να μην καταστούν υπόλογοι οι κληρονόμοι του αποβιώσαντος, για την αποπληρωμή των χρεών, κατά την περίπτωση που ο κληρονομούμενος τυγχάνει να έχει χρέη.
Οι επιπτώσεις της κρίσης που βιώνουμε, είναι ορατές και στον τομέα αποδοχής των κληρονομιών. Τα χρέη σήμερα αποτελούν σύνηθες φαινόμενο, με αποτέλεσμα, αντί η κληρονομιά να αποτελεί “τύχη” και “δώρο”, σήμερα να αποτελεί “ανάθεμα”. Ο κληρονόμος αντί να κληρονομεί περιζήτητα ακίνητα και χρηματικά ποσά, καταλήγει να κληρονομεί χρέη και λοιπές απαιτήσεις δανειστών, οι οποίες υπερκαλύπτουν τυχόν περιουσιακή κατάσταση.
Ο αριθμός των αιτήσεων αποποίησης κληρονομιάς, έχει αυξηθεί ραγδαία στην διάρκεια της κρίσης, καθώς οι κληρονόμοι δεν επιθυμούν (όπως είναι αυτονόητο) να καταστούν υπόλογοι για την αποπληρωμή των χρεών του αποβιώσαντος.
Σύμφωνα με το άρθρο 1847 του Αστικού Κώδικα:
“ Ο κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομία μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών που αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή και το λόγο της. Στην επαγωγή από διαθήκη η προθεσμία δεν αρχίζει πριν από τη δημοσίευση της διαθήκης.
Αν ο κληρονομούμενος είχε την τελευταία κατοικία του στο εξωτερικό ή αν ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή όταν διέμενε στο εξωτερικό, η προθεσμία είναι ενός έτους.
Η προθεσμία αναστέλλεται από τους ίδιους λόγους που αναστέλλεται και η παραγραφή.”
Δηλαδή, ο κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομία μέσα σε προθεσμία τεσσάρων (4) μηνών, που αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή (ότι κληρονομεί) και το λόγο της.
Αποποίηση σημαίνει ότι δηλώνω ρητά και απόλυτα ότι δεν επιθυμώ τίποτα από την συγκεκριμένη κληρονομιά. Αυτό είναι αμετάκλητο, δηλαδή δεν μπορώ να το ανακαλέσω.
Περαιτέρω, στην εξ αδιαθέτου κληρονομική διαδοχή, σύμφωνα με το ισχύον κληρονομικό Δίκαιο, έχουν καθιερωθεί έξι “τάξεις”, οι οποίες αποτελούνται από τους συγγενείς του αποβιώσαντος, κατά γενεές.
Δηλαδή, εάν αποποιηθεί την κληρονομιά η πρώτη τάξη (τέκνα, εγγόνια και η σύζυγος του κληρονομούμενου), καλείται η δεύτερη τάξη (οι γονείς, τα αδέλφια, καθώς και τέκνα και εγγονοί αδελφών που έχουν αποβιώσει πριν απ’ τον κληρονομούμενο) και ούτω καθεξής. Στην έκτη και τελευταία τάξη (όταν ο κληρονομούμενος δεν είχε κανέναν συγγενή ούτε ήταν παντρεμένος), ανήκει το Ελληνικό Δημόσιο.
Επισημαίνεται ότι, η αποποίηση δύναται να γίνει με αντιπρόσωπο. Σε αυτήν την περίπτωση, δεδομένης της σοβαρότητας του θέματος, χρειάζεται οπωσδήποτε συμβολαιογραφικό έγγραφο.
Τέλος, κρίνεται σκόπιμο να τονισθεί ότι, σε περίπτωση που δεν γίνει η αποποίηση εντός της προθεσμίας που προαναφέραμε (των τεσσάρων μηνών), η αποποίηση είναι άκυρη και η κληρονομιά θεωρείται ότι έχει γίνει αποδεκτή.
Υ.Γ. Το άρθρο έχει σκοπό να δώσει μία γενική περιγραφή του θέματος, ώστε να καταστήσει την αρχική πληροφορία χρήσιμη ως σημείο προσοχής και όχι να αντικαταστήσει τον δικηγόρο. Οι παράγοντες σε κάθε επιμέρους υπόθεση πιθανόν να διαφοροποιούν ριζικά τον τρόπο ενέργειας (όπως ανήλικος κληρονόμος, διαμονή στο εξωτερικό, αποδοχή επ’ ωφελεία απογραφής κ.λ.π.).